5.sınıf SDR Yayınları Fen Bilgisi Dersi 4.Ünite Madde ve Değişim Ünitesi ödev sorularından birisi
Araştıralım Sunalım (sayfa96)
- Soğuk bir bardağa sıcak bir çay döktüğünüzde cam bardağın kırılabildiğini gözlemlemişsinizdir. Bardağın kırılmasının nedenini araştırınız. Günlük yaşamda buna benzer başka hangi olaylar meydana gelmektedir?
Madde tanecikli yapılardan oluşmaktadır. Katı halde maddenin tanecikleri birbirine çok yakın, ısı alıp sıvı hale geçtiğinde tanecikler biraz uzaklaşır, ısı almaya devam edip gaz hale geçtiğinde tanecikler arası mesafe en fazla olur. Yani ısı maddelerin arasındaki taneciklerin uzaklığını etkiler. Isı alan maddenin tanecikler arası mesafesi artar. Isı alıp tanecikler arası mesafesi artan maddeye genleşen madde, ısı vererek tanecikler arası mesafesi azalan maddeye büzüşen madde diyoruz.
Soğuk bardağın tanecikler arası mesafesi azdır. Üzerine döktüğümüz sıcak su ile ısı alışverişi olur sıcaklığın ani şekilde artışı ile tanecikler arası mesafe çok hızlı arttığından bardak kırılır. Örneğin sıcak su dolu bardağı buzluğa koyarsak aynı şekilde bardağın kırıldığını görürüz. Fırından çıkardığımız cam tepsiyi soğuk bir yer ile temas ettirdiğimizde de tepsi kırılır.