8.sınıf Adım Adım Yayınları Fen Bilimleri Dersi 4. Ünite Madde ve Endüstri sorularından birisi. Soru şu şekilde:
Araştıralım (sayfa 110)
- Asit yağmurlarının oluşum sebepleri nelerdir?
Isınma amaçlı ve endüstriyel faaliyetlerde enerji elde etmek için kömür, petrol gibi fosil yakıtlar kullanılır. Fosil yakıtların kullanımı sonucunda kükürtdioksit, karbondioksit, azotdioksit gibi gazlar açığa çıkar. Aynı şekilde arabaların egzoz gazları da atmosfere karışır. Çıkan bu gazlar havada su buharı ile tepkimeye girerek sülfirik asit, karbonik asit ve nitrik asit gibi asitler oluşur. Bu asitler yağmur olarak yeryüzüne iner. Atmosferdeki asit, yalnızca yağmurlarla değil aynı zamanda kar, sis, havadaki gazlar ve tanecikler yoluyla da yeryüzüne inebilir. Normal olarak oluşan yağmurların pH değeri 5.6 olup bu değerin altında pH değerine sahip olan yağış asit yağmuru olarak isimlendirilir.
- Asit yağmurlarının etkileri nelerdir?
Asit yağmurları tüm doğayı zarara uğratır. Ormanlar ve tarım alanları tahrip olur. Toprağın mineral oranı bozulduğu için bitki örtüsü yok olur. Bu durum beraberinde küresel ısınmayı getirir. Göllerin, akarsuların ve su kaynaklarının asit dengesi bozulur içinde yaşayan canlılar olumsuz etkilenir. Asit yağmurları binalara, doğal anıtlara ve tarihi eserlere de büyük oranda zarar verir.
Asit Yağmurlarının Çevreye Etkileri:
– Akarsulara ve göllere düşen asit yağmurları, suyun asit dengesini bozmaktadır.
– Asit yağmurları toprağın yapısında bulunan kalsiyum, magnezyum gibi elementleri yıkayarak taban suyuna taşımakta, toprağın zayıflamasına ve bunun sonucu olarak da zirai verimin düşmesine sebep olmaktadır.
– İçerisinde kalsiyum karbonat bulunduran Mermer, kumtaşı veya kireçten yapılmış olan tarihi eserlere zarar vermektedir.
– Topraktaki alüminyumun çözülmesine sebep olmakta ve ağaç köklerinin besinlerden faydalanmasını engelleyerek ağaçların kurumasına sebep olabilmektedir.
– Açık metal yüzeyler, boya kaplamalar ve bazı plastikler, sülfür dioksit ve yağışın sulandırdığı bu asitten dolayı bozulma gösterir.
– Endüstriyel faaliyetler sonucu oluşan asit nemi, toprağa ya da göl yataklarına inmiş cıva, kadmiyum ya da alüminyum gibi zehirli maddelerle tepkimeye girebilmekte ve normal koşullar altında çözünmez sayılan bu maddeler, asidik nemle tepkimenin sonucunda, besin zinciri ya da içme suyu yoluyla bitki, hayvan ve insana ulaşıp toksik etkiler yaratmaktadır.
Asit yağmurlarının insan sağlığı üzerindeki etkileri:
pH’ ın 4 ten düşük olduğu değerlerde gözde tahriş ve kızarıklık oluşmuştur.
Asit yağmurlarında bulunan nitrik ve sülfürik asit diğer partiküller toz, is, kurum, duman vs üzerine yapışır ve direkt olarak solunması bu asidik yapıların doğrudan akciğerlere kadar gitmesine neden olur.
- Asit yağmurlarının etkilerini azaltmak için çözüm önerileriniz nelerdir?
Asit yağmurlarının etkisini azaltmak için:
– Fosil yakıt kullanımı en aza indirilmeli, fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynaklarımız güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji vb. kaynaklar kullanılmalıdır.
– Kömür kullanımı yerine doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.
– Kalitesiz kömür kullanımına izin verilmemelidir.
– Egzoz gazlarını azaltmak için özel araç kullanımı aza indirilip toplu ulaşım tercih edilmelidir.
– Endüstri tesislerinin bacalarına filtre takılmalıdır.
– Orman tahribi önlenip sayıları artırmalıdır.
– Bireysel olarak katkıda bulunabileceğimiz en önemli konu enerji tasarrufu yapmaktır. Kullanmadığımızda ışıkları, bilgisayarı, televizyonu ve diğer elektrikli aletlerini kapatabiliriz.