Fatih- Harbiye / Peyami Safa
Kendi kültürü ile batı kültürü arasında gelgitler yaşayan bir genç kızın, doğru yolu bulmasının konu edildiği romanda batının kültürünün değil tekniğinin alınması gerektiği fikri işlenmektedir.
Fatih- Harbiye
Neriman ve Şinasi lise yıllarında tanışmış, okula beraber gelip giden, üniversitede bile beraber olan bir birlerini seven iki gençtir. Şinasi, Neriman’ın babası Faiz beyle de çok iyi anlaşmakta, beraber sohbet edip saz çalmaktadırlar. Herkes bu iki gencin bir gün evleneceğini düşünse de, Neriman giderek Şinasi’den soğumaya başlamıştır. Sadece ondan değil oturduğu semt olan eskiyi, doğuyu ve gelişmemişliği simgeleyen Fatih’ten de soğumuştur. Çevresine karşı olan tavırları, zevkleri ve giyim tarzı değişim ile artık O Şinasi’nin tanıdığı eski arkadaşı değildir. Neriman son zamanlarda İstanbul’daki batıyı simgeleyen Harbiye’ye sık sık tramvayla gezmeye gidiyor, batı medeniyetine hayranlık duyuyordu. Neriman burada kibar, yakışıklı ve zengin bir genç olan onun gözünde batı medeniyetini temsil eden Macit ile tanışır. Bundan dolayı içinde ona karşı bir sevgi oluşur.
Bir Şinasi ile birlikte okuldan çıkan Neriman ona yalan söyleyerek Macit ile buluşmaya gider. Bu yalanı Şinasi fark edince araları iyice açılır. Yine bir gün Neriman kız arkadaşı Fahriye ile birlikte Harbiye’ye gezmeye gittiğinde Macit ile karşılaşır. Macit onu zengin kişilerin katılacağı bir baloya davet eder. Çok isteği baloya gitmek için son zamanlardaki tavır ve davranışlarından dolayı kendisine kızgın olan babası Faiz bey’in gözüne girip gerekli olan parayı ve izni alması gerekir. Bunun için hiç sevmediği mutfağa bile giren Neriman, babasının seveceği davranışlarla onun gözüne girer. Bir süre iyi kız rolü yapması gerekse de akşamları evde oturmaya tahammül edemez hale gelir. Yastığındaki lavanta kokusu, camilerin ezan sesi, sokaktaki helvacı ona artık çok itici gelmektedir. Eskiden çok sevdiği bu şeylerle birlikte Şinasi’ye olan sevgisini de sorgulamaya başlar. Şinasi ile ilişkilerinin çocukluktan gelen bir sevgimi yoksa aşk mı olduğunu, Macit’le tanışmadan önce aralarının çok iyi olduğunu üşünür. Şinasi ile eskiden beri küsüp barıştıklarını, onu gerçekten sevdiğini ve aralarındaki kırgınlığın sevgi ile düzeleceğini düşünerek, babasının o akşam eve çağırdığı Şinasi’nin yanına gider. Neriman ve Şinasi dolaşmaya çıkarlar, Şinasi’nin iğneleyici sözleri üzerine Neriman düşüp bayılır. Şinasi, Faiz beyin artık Neriman’la evlenmeleri gerektiği sözüne olumlu cevap verir. Faiz bey sonrasında kızıyla da evlilik konusunu konuşur. Neriman, Şinasi’yi sevdiğini, onunla evleneceğini fakat kendisine biraz süre tanımasını ister. Hemen ardından balo fikri için en uygun zaman olduğunu düşünerek izin ister. Faiz bey Şinasi ile katılması şartıyla izin verir. Neriman’daki değişimi arkadaşı ile konuşan Şinasi, arkadaşının değişimin Macit’ten kaynaklandığı ve onunla görüşmesini engellemesi gerektiğini fikrini haklı bulur ve baloya katılmaktan vazgeçer.
Neriman balo elbisesi için bu konuda deneyimli olan dayısının kızlarının yanına gider. Burada dinlediği bir olay onun aklına başına getirir. Bir Rus kızı, beraber yaşadığı gitarist genci az para ile yaşamaktan bıktığı için terk eder ve zengin bir Rus ile evlenir. Fakat bu zengin hayatında hiçte mutlu değildir. Yeni hayatını ve çevresindeki insanları yapmacık ve basit bulur. Pişmanlık içinde gitarist aşkına dönmek ister. Fakat gitarist aşkı onu kabul etmez ve buna dayanamayan kız intihar eder. Dinlediği olayla kendi hayatı arasındaki benzerliği fark eden Neriman hatasını anlar ve Macit’ten ve balodan vazgeçer.
Doğu müziği ile batı müziğinin karşılaştırıldığı Şinasi’nin de bulunduğu kalabalık bir ortamda Macit’ten vazgeçtiğini söyler. Udunu tekrar eline alan Neriman’ı görenler onun eski haline döndüğü için çok mutludur. Mutlu ve huzurlu günlere geri döndükleri için herkes gibi Faiz bey’de çok mutludur. Uzun zamandır uyuyamayan Faiz Bey artık gönül rahatlığı ile uyur.