8.sınıf Adım Adım Yayınları Fen Bilimleri Dersi 4. Ünite Madde ve Endüstri sorularından birisi. Soru şu şekilde:
Araştıralım (sayfa 126)
- Geçmişten günümüze Türkiye’de kimya endüstrisinin gelişimi nasıldır?
Cumhuriyetin ilanından sonra sanayi çalışmaları başlamış, 1934-1938 yıllarında Beş Yıllık Sanayileşme Planı hazırlanmıştır. Ülkemizde fabrikalar kurulması karara bağlanmıştır. 1961 yılında İzmit te rafineri kurulmuştur. Kurulan rafineride gaz yağı, LPG, motorin, fuel oil üretilmiş ve ihraç edilmiştir. Mersin Ataş’ ta, İzmir Aliağa’ da, Kırıkkale ve Batman da lastik, plastik üretimi yapılmıştır. 1970’ler den sonra Karabük’te asit, naftalin İzmit’te klor ve soda, Bandırmada borik asit fabrikaları kurulmuştur. 1980’ler den itibaren ilaç sanayi İstanbul ve çevresinde boya sanayi İzmir ve Mersinde faaliyet göstermişlerdir. Bu süreçte ihracat ve ithalat gelişmiştir. Petrol ürünleri, tekstil, boya, ilaç, gıda, tarım ve otomobil gibi birçok alanda çalışmalar yapılmıştır.
Türkiye’de kimya endüstrisinin gelişimi:
1912 yılında ilk çimento fabrikası olan Aslan Osmanlı Anonim Şirketi’ne ait Darıca Fabrikası ile Eskihisar Portland Çimento ve Su Kireci Osmanlı Anonim Şirketi’ne ait Eskihisar Fabrikası açılmıştır.
1918 Ülkemizde kimya enstitüsü ilk mezunlarını verdi.
1923 ilk Şeker fabrikası Uşak Terakki Ziraat T.A.Ş kuruldu.
1935 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları Anonim Sosyetesi Beykoz Paşabahçe Cam Fabrikası kuruldu.
1938 Gemlik suni ipek fabrikası kuruldu.
1950 Makine ve kimya endüstrisi kurumu kuruldu.
1954 İzmit kağıt sanayi / İzmit Kâğıt Fabrikası (SEKA) kuruldu.
1954 Kütahya Azot sanayisi kuruldu.
1967 Bandırma borik asit ve boraks fabrikası kuruldu.
1969 Şişecam -Mersin soda fabrikası (Cam sanayisinin ana hammaddelerinden biri olan soda üretimi için) kuruldu.
1984 İzmir Aliağa petrokimya fabrikası kuruldu.