Rüzgâr, hidroelektrik, termik, jeotermal ve nükleer santrallerde elektrik enerjisinin nasıl üretildiğini araştırınız.

• Rüzgâr, hidroelektrik, termik, jeotermal ve nükleer santrallerde elektrik enerjisinin nasıl üretildiğini ve ülkemizde bu santrallerden hangilerinin bulunduğunu gruplar arasında paylaşarak araştırınız.

Elektrik enerjisinin üretimi temel olarak jeneratör (generator) adı verilen aletler ile mekanik enerjiden elektrik enerjisi elde edilmesine dayanır. Elektrik üretimi için bakır gibi bir iletkenin manyetik alan içerisinde hareket ettirilmesi gerekir. İletken üzerinde indüklenen gerilim elektrik enerjisidir. Manyetik alan içerinde iletkenin hareket ettirilmesi için jeneratör miline bağlı bulunan türbinler kullanılır. Bu türbinler buhar gücü, su, içten yanmalı motor veya rüzgâr tarafından döndürülür ve jeneratör çıkışında elektrik enerjisi elde edilir. Türbinini döndürecek gücün oluşumuna göre elektrik enerjisinin üretimi; termik, hidrolik, rüzgâr, nükleer ve jeotermal enerji olarak sınıflandırılır. Ayrıca güneş enerjisi kullanılarak güneş panellerinden elektrik enerjisi üretilmektedir.

Termik santraller: Jeneratör türbinini döndürmek için buhar gücü kullanılır. Kömür veya doğalgaz yakılarak su buharlaştırılır ve edilen buhar gücü ile jeneratör türbini döndürülerek elektrik enerjisi elde edilir. Ülkemizde  39 Kömür ve Linyit Yakıtlı Termik Santral bulunmaktadır. Zonguldak Eren (ZETES), Kahramanmaraş Afşin – Elbistan Termik Santrali, İSKEN Sugözü Termik Santrali en büyük kapasiteye sahip ilk üç Termik Enerjisi Santralidir. Ülkemizde 275 Doğalgaz Santrali bulunmaktadır. Sakarya Enka Gebze Doğalgaz Santrali, İzmir Enka İzmir Doğalgaz Santrali, Bursa Doğalgaz Santrali en büyük kapasiteye sahip ilk üç doğalgaz Enerjisi Santralidir.



Hidroelektrik Enerjisi santrali: akarsu veya barajlarda biriken, yer çekimine karşı potansiyel enerjiye sahip olan su, borular yardımıyla seviye farkı oluşturularak kinetik enerjiye dönüştürülmekte ve su tarafından jeneratöre bağlı türbinler döndürülerek elektrik enerjisi elde edilmektedir. Ülkemizde 597 Hidroelektrik Santrali bulunmaktadır. Mardin Ilısu Barajı ve HES, Bingöl Yukarı Kaleköy Barajı ve HES, Artvin Yusufeli Barajı ve HES en büyük kapasiteye sahip ilk üç Hidroelektrik Enerjisi Santralidir.

Nükleer santraller: Jeneratör türbinini döndürmek için buhar gücü kullanılır. Nükleer santrallerde suyu buharlaştırarak buhar gücü elde etmek için radyoaktif maddeler nükleer reaktörde yakıt olarak kullanılır ve oluşan ısı ile su buharı elde edilir ve buhar gücü ile jeneratör türbini döndürülerek elektrik enerjisi elde edilir. Mersin Akkuyu’da yapımı devam ediyor.

Rüzgâr Enerjisi santrali: Jeneratör miline bağlı olan rüzgar türbinlerinin rüzgar kuvveti ile döndürülmesi ile elektrik enerjisi elde edilir. Rüzgâr enerjisi santrallerinin rüzgâr alan bölgelerde yapılması gerekir. Yıllık ortalama en az 5.4 m/s (12 mph) rüzgâr hızı olması elektrik enerjisi üretimi için yeterlidir. Rüzgârın kinetik enerjisi kanatlar yardımıyla dişi kutusuna aktarıl, dişli kutusuna bağlı olan jeneratör mili döndürülerek elektrik enerjisi elde edilir. Ülkemizde 172 Rüzgar Enerji Santrali bulunmaktadır. Manisa Soma Rüzgar Santrali,  Afyon Dinar Rüzgar Santrali, Kırşehir Geycek Rüzgar Santrali en büyük kapasiteye sahip ilk üç Rüzgar Enerjisi Santralidir.

Jeotermal Enerji santrali: Dünya çekirdeğinin sıcaklığı sebebiyle yerin farklı derinliklerinde oluşan ısı ile ısınan jeotermal sular ve bunların buharı kullanılarak jeneratör mili döndürülerek elektrik enerjisi elde edilir. Ülkemizde 31 Jeotermal Enerji Santrali bulunmaktadır. Aydın Efeler Jeotermal Enerji Santrali, Denizli Kızıldere 2 Jeotermal Enerji Santrali, Aydın Pamukören Jeotermal Santrali en büyük kapasiteye sahip ilk üç Jeotermal Enerjisi Santralidir.

Güneş Enerjisi santralleri: Fotovoltaik modül olarak adlandırılan güneş panellerine gelen ışıktan elektrik enerjisi elde dilerek Fotovoltaik güneş pilleri ile depolanmakta ve inverter ile kullanıma hazır hale getirilmektedir. Ülkemizde çeşitli güçlerde 1078 Güneş Enerji Santrali bulunmaktadır. Karatay Kızören GES, Nevşehir Derinkuyu Güneş Enerjisi Santrali, Konya Makascı Mühendislik GES en büyük kapasiteye sahip ilk üç Güneş Enerjisi Santralidir.

Ülkemizde termik, hidrolik, rüzgâr, jeotermal ve güneş enerji santralleri bulunmakta, ülkemizin ilk nükleer enerji santralinin inşası Mersin Akkuyu’da devam etmektedir.