Vecihi Hürkuş’u tanıtan bir sunum hazırlayınız.

5.sınıf Türkçe dersi için verilen Bir Dâhiyle Konuşmak Hazırlık Çalışmaları sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Aşağıdaki Türk bilim insanlarından birini seçiniz. Seçtiğiniz bilim insanını tanıtan bir sunum hazırlayınız.
• Aşağıda bazı bilim insanları verilmiştir. Bilime hizmet eden bu insanlardan seçtiğiniz birini tanıtan sunumunuzu yapınız. Vecihi Hürkuş, Jale İnan, Safiye Ali, Halil İnalcık, Cahit Arf, Fuat Sezgin, Halet Çambel ve Aziz Sancar.

Vecihi Hürkuş, 6 Ocak 1896 de İstanbul’da doğmuştur. I. Dünya Savaşı’na katılmış, savaşta aldığı yara sebebiyle İstanbul’a dönerek Yeşilköy’deki Tayyare Mektebi’ne girerek pilot olarak mezun olmuştur. Birinci Dünya Savaşı devam ederken pilot brövesi alan Vecihi Hürkuş,  7. Tayyare Bölüğü’ne katılarak Ruslara karşı başarılı keşif ve bombardıman uçuşları yapmtır. Vecihi Hürkuş, düşman uçağı düşüren ilk Türk tayyarecidir. Savaş sırasında Ruslara esir düşen Vecihi Hürkuş, kaşmayı başarmış ve 1918 de yurda dönerek 9. Harp Tayyare Bölüğü’nde görev almıştır. Bu bölükte görevli iken bir av uçağı tasarımı yapmaya başlamış ancak bu projesi Mondros Ateşkes Antlaşmasın’ın imzalanması ile yarım kalmıştır. Kurtuluş Savaşı’na katılan Vecihi Bey, özellikle İnönü ve Sakarya savaşı sırasında çok başarılı keşif ve destek uçuşları yapmış ve bir Yunan uçağını da düşürmüştür. Vecihi Hürkuş, Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşunu yapan pilottur. Bu hizmetlerinden dolayı kendisine kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile TBMM tarafından üç kez takdirname verilmiştir. Üç takdirname verilen tek kişidir.

Kurtuluş savaşı sonrası Vecihi Hürkuş, İzmir’de yeni pilotlar adaylarını eğitmeye başlamıştır. Kendisine Edirne’ye yanlışlıkla inen bir yolcu uçağını alma görevi verilir ve bu hizmeti karşılığı uçağa “VECİHİ” adı verilince, kendisinde uçak inşa etmek düşünceleri canlanır. İzmir Seydiköy Hava Mektebi’nde -bugünkü Gaziemir Hava Teknik Okullar Komutanlığı- Mondros Ateşkes Antlaşmasın’ın imzalanması yarım kalan uçak yapımı projesine devam eder. 1923’te ganimet olarak Yunanlardan ele geçen motorlardan yararlanarak ilk Türk uçağını imal eder ve “VECİHİ K-VI”adını verir. Bu uçak ile ilk uçuşunu 28 Ocak 1925 tarihinde yapar fakat ödüllendirilmek yerine cezalandırılır. Vecihi Hürkuş’un uçağı izin verecek merci olmadığı için, izinsiz havalanmış, bu yüzden de cezalandırılmıştır.

Daha sonra askeri havacılıktan ayrılarak uçak tasarımı ve yapımı çalışmalarına devam etmiştir. 1930’da Kadıköy’de bir keresteci dükkânını kiralayarak, 3 ay içinde ilk Türk sivil uçağı olan VECİHİ XIV’ü etmiştir. VECİHİ XIV İlk uçuşunu 27 Eylül 1930’da Kadıköy Fikirtepe’de büyük bir kalabalık ve basın topluluğu karşısında yapmıştır. Bu uçuştan sonra VECİHİ XIV ile önce Yeşilköy’e, sonra Ankara’ya uçmuştur. Uçabilirlik Sertifikası için İktisat Bakanlığına başvurmuş, 14 Ekim 1930’da “Tayyarenin teknik vasıflarını tespit edecek kimse bulunmadığından gereken vesika verilmemiştir” cevabını almış. Hürkuş, bunun üzerine bakanlık nezdinde yapılan girişimler sonucu uçağa istenen belgenin alınması amacıyla uçağı sökerek demiryollarından kiraladığı vagonla Çekoslovakya’ya gönderilmesi için müsaade almıştır. Hürkuş, 6 Aralık 1930’da Prag’a geldiğinde henüz tayyare gelmemişti. Tayyareye ait statik raporu gibi resmi evrak önce Çek diline çevrilmiş, uçak gelince tekrar monte edilerek uçağın malzemeleri ve her türlü teknik kontrolü yapıldıktan sonra uçuşu istenmiş. Her türlü uçuş şekilleri ile uçuşun kontrolü tamamlanmış ve uçuş müsaadesini almıştır. 25 Nisan 1931’de Çekoslovakya’dan uçarak Türkiye’ye gelmek için yola çıkıp 5 Mayıs 1931’de Türkiye’ye gelmiştir. Havacılığa gönül veren Tayyareci Vecihi Hürkuş, sadece Türk havacılık tarihinin değil, belki de tüm Türkiye tarihinin en ilginç simalarından birisidir.