Kategori: Sosyal Bilgiler

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Geçmişten Günümüze sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Kutlama ve törenler, sizce bu etkinlikler, zamanla değişim ve süreklilik göstermekte midir?

Çevremizdeki kutlama ve törenler zaman içerisinde değişim göstermiştir. Babamların zamanında düğünler Cuma günü başlar, Pazar günü bitermiş. Şimdi ise sadece düğün salonlarında sadece birkaç saatte yapılıyor. Her ne kadar süreleri kısalsa da bu kutlama ve törenler süreklilik gösterecektir. Çünkü insanlar zamanı geldiğinde evlenecekler ve bu mutlu günlerinde sevdiklerini yanlarında görmek isteyecekler, bu özel günü tören veya kutlama havasında geçireceklerdir.

Zamanla değişim göstermesinin sebebi: insanlar için zamanın değerinin çok artması ve yapmaları gereken işlerin fazlalaşması olabilir. Bu nedenle kutlama ve törenler için ayrılan zaman kısalmaktadır.

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Geçmişten Günümüze sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Çevrenizde düğünler nasıl oluyor? Anlatınız.

Düğünden önce davetiyeler evlere dağıtılır. Düğün günü erkek evinde toplanan davetliler  araba konvoyu oluşturularak kız evine gelini almaya giderler. Sonrasında kız tarafı ve erkek tarafı arabalar ile düğünün yapılacağı salona geçerler. Düğün salonda önce nikah memuru gelin ile damatın nikahını kıyar ve evlilik cüzdanını gelin hanıma verir. Sonrasında eğlence başlar. Dans edilir oyun oynanır, davetlilere kuru yemiş ve düğün pastası ikram edilir. Davetliler gelin ve damat hediyelerini takı töreninde para veya altın olarak verir. Düğünün sonunda hatıra fotoğrafı çektirilir ve düğün sona erer.

• Bir düğünü anlatırken hangi kelime ve kavramları kullandığınızı söyleyiniz.

Davetiye, gelin, damat, nikah, düğün salonu, davetliler.

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Alparslan sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Alparslan’ın ordusuna karşı yaptığı ünlü konuşmayı liderlik açısından değerlendiriniz.

Alparslan yaptığı konuşmada kendisinin bir Sultan olsa da Allah karşısında yüzü yerde bir kul olduğunu ve eğer ölürse ruhunun göklere çıkacağını belirterek, askerleri savaşın Allah için yapıldığını ve sonunda ölüm değil Allah’a kavuşmak olduğunu çok güzel ifadelerle anlatmıştır. Askerlerde kendilerinin lideri olan sultanlarının ve aynı zamanda komutanlarının izinden giderek korkusuzca savaşmışlardır.

• Bu metinden yararlanarak o dönemdeki askerî yapıyla ilgili neler söyleyebilirsiniz?

O dönemdeki askeri yapı insan gücüne dayalı bir yapıdır. Teknolojik silahlar olmadığından savaş taktikleri zafer kazanılmasının en önemli etkenidir.

 

 

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Alparslan sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Yukarıdaki metne dayanarak o döneme ait siyasal olaylarla ilgili neler söyleyebilirsiniz? Çıkarımlarınızı hangi cümlelerle ilişkilendiriyorsunuz?

O dönemde hüküm süren devletler sürekli olarak karşılıklı sınırlarını genişletmeye çalışmaktadır. Bunu yapılan savaştan anlıyoruz. Devleti kimin yöneteceği, kimin sultan olacağı konusu devletlerin devamlılığı için her zaman önemli olmuştur. Bunun Alparslan’ın vasiyetinde kendisinden sonra oğlunun sultan yapılması istemesinden ve yenilen Bizans kralının yerine başkasının krallığa geçmesinden anlıyoruz. Yapılan savaşlar sonrası devletler arasında anlaşmalar yapılarak, yenilen tarafın diğerine harp tazminatı ve yıllık vergi vermesi şeklinde ilişkiler düzenlenmekte ve anlaşmaya uyulmaması halinde tekrardan savaşılmaktadır. Bunu şehzadelerin Anadolu’ya fetihlere gönderilmesinden anlıyoruz.

 

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Kim Kimdir? sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Aşağıda verilen Türk büyüklerinin kim olduğunu görsellerden ve altlarında yazılı bilgilerden yararlanarak bulunuz.

Yazmış olduğu ünlü kitabını Abbasi halifesine sunmuştur. Kaşgarlı Mahmut

Gazneliler ile yaptığı Dandanakan Savaşı̓nı kazanmıştır. Tuğrul Bey

Malazgirt Zaferi ile Türklerin Anadolu̓ya yerleşmesini sağlamıştır. Alparslan

Birçok devlet yöneticisinin yanında çalışmıştır. Vezir Nizamülmülk

Gazneli Devleti’nin yöneticilerindendir. Gazneli Mahmut

Alparslan̓ın oğludur. Melikşah

• Yukarıdaki Türk büyüklerinin ortak özellikleri nelerdir?

Devletlerini büyütmek için çalışmışlar, bunu sadece kendileri için değil İslam için de yapmışlardır. Fethettikleri yerleri imar etmişler yollar, köprüler, su yolları yapmışlar, orada yaşayan halkların islamiyeti seçmelerine sebep olmuşlardır. Bilim insanlarına ve edebiyata önem vermişlerdir.

• Türk büyüklerine başka kimleri örnek verebilirsiniz?

Biruni, Yusuf Has Hacip

 

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Tarihimizden Kesitler sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Karahanlılar, Gazneliler ve Büyük Selçuklular zamanındaki ünlü devlet adamlarının özelliklerini veTürk – İslam dünyasına katkılarını değerlendiriniz.

Karahanlılar

Arslan Kara Han: Türk boylarına hakanlığını kabul ettirerek Karahanlılar devletini kurdu.

Satuk Buğra Han: İlk Müslüman olan Türk Hükümdarıdır. Türkleri İslamiyetle tanıştırmıştır. Kaşgarlı Mahmut: Divan-ı Lügat’it- Türk adlı esiri yazmıştır. Türk-islam edebiyatının oluşmasının öncüsü olmuştur.

Gazneliler

Gazneli Mahmut: Hindistan’a düzenlediği seferlerle islamiyet yayılmasın önemli bir rol oynamıştır. Bilim adamlarına verdiği değerin sonucu olarak Biruni gibi bir çok alim yetişmiştir.

Büyük Selçuklu Devleti
Alparslan: Malazgіrt zаferi ile Bizans’ı yenerek Anadolu’yu Türklerin yurdu haline getirmiştir. Bizans’a karşı yapılan başarılı seferlerinden dolayı Mekke’de bulunan İslam aleminin halifesi, hutbeyi kendi ve Sultan Alparslan adına okuttu.
Melikşah: kendi döneminde yaptığı imar çalışmaları, köprüler ve su yolları ile hakimiyetleri altında bulunanların İslamı seçmelerinde etkili oldu.

 

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Tarihimizden Kesitler sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Haritada Büyük Selçukluların yaşadığı bölgeyi bulunuz.

Büyük Selçuklu devleti Bağdat’ı başkent yapmış ve Mezopotamya, Anadolu ve orta Asya’yı içine alan geniş bir bölgede hüküm sürmüştür.

• Hangi devletlerle sınır komşusu olduğunu tarih atlasından bulup söyleyiniz.

Orta Asya’da Gazneliler ve Karahanlılar ile komşu olan devlet, Anadolu’da Türkiye Selçukluları ve Bizans İmparatorluğu ile komşudur. Güneyde ise Fatimiler ile komşudur.

• Kuruluş ve yıkılış tarihlerini araştırınız.

Büyük Selçuklu Devleti 1037 yılında kurulmuş, 1157 yılında yıkılmıştır.

• Karahanlılar ve Gaznelilerin aynı dönemde yaşayıp yaşamadıklarını tespit ediniz.

Karahanlılar (840-1212) tarihleri arasında, Gazneliler (961 – 1187) tarihleri arasından aynı dönemde yaşamışlar ve hüküm sürmüşlerdir.

 

 

 

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Tarihimizden Kesitler sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Gazneli Devleti ismini Gazne şehrinden alıp almadığını artışınız. Hangi devletlerle komşu olduğunu tarih atlasından araştırınız.

Gazneli devleti ismini başkentleri olan Gazne şehrinden almışlardır. Gazne şehri günümüzde Afganistan sınırları içinde bulunmaktadır. Komşuları, kuzeyinde Karahanlılar, batısında Abbasiler, güneyinde Hindistan, doğusunda Tibet’tir.  Gazneli devleti Maveraünnehir, Horasan, Afganistan ve Hindistan’da hüküm sürmüştür.

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Tarihimizden Kesitler sorularından birisi. Soru şu şekilde:

• Karahanlı Devleti’nin hangi bölgede kurulduğunu söyleyiniz. Hangi devletlerle komşu olduğunu tarih atlasından bulunuz.

Karahanlı Devleti Orta Asya’da günümüzde Doğu Türkistan sınırları içinde kalan bir coğrafyada kurulmuştur. Komşuları kuzeyinde Kırgızlar, batısında Harzemşahlar, güneyinde Gazneliler, doğusunda Karahitaylılar’dır. Balkaş gölü, Aral gölü ve Tanrı dağları bölgenin önemli coğrafi unsurlarıdır.

6.sınıf Sosyal Bilgiler dersi için verilen Tarihimizden Kesitler Giriş sorularından birisi. Soru şu şekilde:

Kendime bir saray yapıp da yanında bir cami inşa etmezsem Allah’tan utanırım.”

• Yukarıdaki sözler Türkler hakkında ne gibi fikirler vermektedir?

Türkler İslam dinini kabul ettikten sonra onu hayatlarının her alanında yaşamışlar ve onun bayraktarlığını yapmışlardır. Tuğrul Bey sarayının yanına mutlaka camide yaptırarak Allah yolunda da bir şey yaptıracağı , Alparslan vasiyetinde ruhunun göklere çıkacağı ile ahiret inancını, Melikşah’ın idaresi altında yaşayanlara din ayrımı gözetmeksizin eşit davrandığı fikrini vermektedir. İslamın esaslarını hayatlarında uygulamışlardır.